صاحب شیرصاحب شیر، به مردى می‌گویند که که شیر زن شیرده، حاصل نزدیکی او با آن زن است. [۱]
تذکرة الفقهاء، ص۶۱۵.
از آن در باب نکاح سخن گفته‌اند.۱ - محرمیت با شیر خوردنشیر خوردن کودک از زنى غیر از مادرش سبب حصول محرمیت میان کودک و فرزندان آن زن و نیز میان او و زنى که شیر داده و خویشان و شوهر آن زن مى‌شود؛ لیکن حصول محرمیت به سبب شیر خوردن، مشروط به شرایطى است. ۲ - شرایط محرمیتیکى از شرایط آن است که صاحب شیر یکى باشد. بنابراین، چنانچه کودک مقدار شیر لازم در حصول محرمیت را از پستان دو زن با دو صاحب شیر متفاوت بخورد، محرمیت پیدا نمى‌شود. چنان که اگر دو کودک از یک زن با دو صاحب شیر متفاوت، شیر بخورند، آن دو باهم محرم نمى‌شوند؛ هرچند محرمیت میان کودک و زن شیرده و صاحب شیر ایجاد مى‌گردد. امام خمینی در تحریرالوسیله می‌نویسد: «از آن جمله (اموری که در تقدیر شیردادن با عدد، معتبر) اتحاد فحل (از یک مرد بودن) است، به اینکه عدد کامل از شیر یک مرد باشد و یکی بودن زن شیرده کفایت نمی‌کند؛ پس اگر زنی از شیر مردی هشت مرتبه کامل شیر بدهد، سپس آن مرد او را طلاق دهد و با مرد دیگری ازدواج نماید و از او حامله شود و پس از آن همان بچه را از شیر مرد دوم شیر بدهد و عدد را کامل کند و بدون آنکه شیردادن زن دیگر در بین آن فاصله بیندازد - به اینکه در این مدت فاصله، از خوردنی و آشامیدنی دیگر تغذیه نماید - حرمت پیدا نمی‌شود.» [۵]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۲۸۷، کتاب النکاح، القول فی الرضاع، مسالة۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
البته «در نشر حرمت، لازم نیست که زن در حباله مرد باقی باشد، پس اگر شوهر او را طلاق دهد یا از او بمیرد و حال‌آنکه زن از او حامله یا شیرده باشد، پس بچه‌ای را شیر دهد حرام می‌شود اگرچه زن ازدواج کند و شوهر دوم به او دخول نماید و از او حامله نشود یا حامله شود و شیر به حال خودش بماند - نه قطع شود و نه زیاد شود - بلکه چنین است اگر زیاد هم شده باشد درصورتی‌که احتمال داده شود که از شوهر اول است.» [۶]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۲۸۵، کتاب النکاح، القول فی الرضاع، مسالة۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
و «در شیردادن، علاوه بر آنچه که گذشت شرط دیگری است و این شرط اختصاص دارد به پیدا شدن حرمت بین دو شیرخوار و بین یکی از آن‌ها و فروع دیگر. و به‌عبارت‌دیگر شرط تحقق اخوّت رضاعی بین دو شیرخوار است، و آن شرط این است که مردی که دو شیرخوار از شیر او خورده‌اند، یکی باشد، پس اگر پسر بچه‌ای از زنی از شیر شخصی رضاع کاملی شیر بخورد و دختر بچه‌ای از آن زن از شیر شخص دیگری رضاع کاملی شیر بخورد، به اینکه اولی او را طلاق دهد و دومی با او ازدواج نماید و از دومی صاحب شیر شود پس دختربچه را رضاع کاملی شیر بدهد این دختر بر آن پسر حرام نمی‌شود. و همچنین فروع یکی از این‌ها بر دیگری حرام نمی‌باشد، بر خلاف آنکه اگر مرد و صاحب شیر یکی باشد و شیرده متعدد باشد، مانند اینکه شخصی چند زن داشته باشد و هرکدام از آن‌ها طفلی را رضاع کاملی از شیر آن مرد، شیر دهند، که بعضی از این‌ها بر بعضی و بر فروع آن حرام می‌شوند؛ زیرا اخوت رضاعی بین آن‌ها حاصل شده است.» [۷]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۲۸۷، کتاب النکاح، القول فی الرضاع، مسالة۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
۳ - پانویس۴ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۳۸. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |